دتکتور دود چیست

به گفته اداره آتش‌نشانی، هزاران نفر در حوادث آتش‌سوزی در سراسر کشور کشته شده یا جراحات جدی را متحمل می‌شوند. اگرچه میزان مرگ‌ومیر مرتبط با آتش‌سوزی در سال‌های اخیر کاهش یافته است اما با نصب سیستم های اطفاء حریق مانند «دتکتور دود» می‌توان از حوادث ناگوار به‌طور کامل جلوگیری کرد.

نصب دتکتورهای دود در قسمت‌های مختلف ملک از جمله آشپزخانه، اتاق خواب، زیرزمین و سایر مناطق می‌توانند خطر آسیب‌دیدگی یا مرگ در اثر حریق در خانه یا محل کار را کاهش دهند. در این بررسی به طور کامل در مورد دتکتور دود صحبت می‌کنیم. با ما در شرکت کاوشکام آسیا همراه باشید.

آشنایی با دتکتور دود

تاریخچه دتکتور دود

سنسورهای آتش که بیش از 100 سال پیش ساخته شده‌اند، جهت هشدار دادن به مردم در مواقع آتش‌سوزی کاربرد دارند. این دستگاه‌ها هر ساله جان صدها نفر را نجات می‌دهند. در سال 1890، «فرانسیس رابینز آپتون» طرحی را برای اولین سیستم اعلام حریق ارائه کرد. اما با کمال تعجب، او هرگز طرح خود را به بازار معرفی نکرد.

بنابراین اولین آشکارساز گرمای فعال در سال 1902 توسط «جرج اندرو داربی» انگلیسی اختراع شد. این دستگاه با تشخیص آتش از طریق گرمای زیاد کار می‌کرد. با این حال، این دستگاه او بزرگ بود و فقط برای استفاده در کارخانه‌ها یا سایر ساختمان‌های صنعتی به کار گرفته می‌شد.

«والتر یاگر» فیزیکدان سوئیسی، اولین دتکتور دود را در دهه 1930 ساخت. او در ابتدا برای تولید یک آشکارساز گاز سمی شکست خورد. برای آرام کردن اعصابش سیگاری روشن کرد و در کمال تعجب زنگ هشدار به صدا درآمد! این چنین بود که اولین حسگر دود اختراع شد. اما آشکارسازهای گاز سمی بسیار بزرگ بودند و برای تشخیص آتش در فضاهای خانگی کاربرد نداشتند.

تا سال 1955 هنوز دتکتور دودی مناسب برای مصارف خانگی تولید نشده بود. اما یک دهه بعد آشکارساز گرما توسط «دان دی. پیرسال» ساخته شد اما بسیار گران قیمت بود. این دستگاه در سال 1970 با قیمت 125 دلار به فروش رسید ولی در دو دهه بعد با کوچک‌تر شدن سایزش و افزایش سهولت استفاده به روند نزولی قیمت خود ادامه داد. سپس آرام آرام با پیشرفت‌های فناوری، دتکتورهای جدیدتر و مجهزتر تولید شدند.

تعریف دتکتور دود

دتکتور دور (Smoke Detector) که با نام‌های آشکارساز یا حسگر دود نیز شناخته می‌شود، دستگاهی است که برای هشدار دادن به ساکنین ساختمان نسبت به وجود آتش قبل از رسیدن به مرحله گسترش، امکان فرار یا تلاش برای خاموش کردن حریق استفاده می‌شود. درحقیقت، سنسور دود برای تشخیص وجود دود در خانه طراحی شده است تا ساکنان را از وقوع آتش آگاه کند.

دتکتور دود نه تنها دارای یک سنسور دود است بلکه از یک هشدار صوتی با صدای بلند (به طور متوسط 85 دسی‌بل) برای اعلام خطر به افراد داخل ملک بهره می‌برد. تشخیص دود ناشی از آتش‌سوزی و به صدا درآوردن آژیر خطر، ساکنان را قادر می‌سازد تا سریعاً از ساختمان خارج شوند و اقدامات بعدی را انجام دهند. درواقع، نصب آشکارساز دود بسیار مهم است زیرا می‌تواند جان انسان‌های زیادی را نجات دهد.

دتکتور دود چیست

مزایای دتکتور دود

به استثنای آشپزخانه که در آن آتش‌سوزی به دلیل وجود اجاق‌گاز بیش از هر فضای دیگر رخ می‌دهد، اکثر آتش‌سوزی‌های مسکونی از جرقه‌ای ساده شروع می‌شوند. شدت بالای جریان برق در خطوط کابل‌ها، روشن بودن سیگارهای روی مبل، شارژ کردن زیاد وسایل الکترونیکی و غیره از منابع اصلی حریق در ساختمان هستند.

همچنین تولید دود متراکم قبل از شعله‌ور شدن آتش نیز از جمله موارد مهم در مرگ‌ومیر افراد در خواب است. همه این خطرات و مشکلات با نصب دتکتور دود رفع می‌شوند. در ادامه به مهم‌ترین مزایای حسگرهای دود اشاره می‌کنیم:

1- حفظ امنیت

بدون ردیاب دود در خانه یا محل کارتان، آتش می‌تواند شما را غافلگیر کند و حتی ممکن است اتفاق غیرقابل‌تصوری را رقم بزند. نصب یک آشکارساز دود می‌تواند به شما کمک کند تا هر چه سریع‌تر از محل دور شوید. یک ردیاب دود هر زمان که خطر آتش‌سوزی در ملک شما وجود داشته باشد، زنگ هشدار را به صدا در می‌آورد و به شما این امکان را می‌دهد تا خیلی سریع با آتش‌نشانی تماس بگیرید.

2- کاهش خطر

شما می‌توانید با نصب یک حسگر دود در ملک خود از آسیب دیدن اموال‌تان جلوگیری کنید. با سنسور دود این امکان را دارید هر زمان که آتش ‌سوزی رخ داد، فوراً عکس العمل مناسب را انجام دهید. هشدار سریع و به موقع از بروز خطرات در همه ابعاد جلوگیری می‌کند. بنابراین قبل از اینکه آتش از کنترل شما خارج شود، به‌خوبی می‌توانید آن را مدیریت کنید.

3- تنظیمات هوشمند

دتکتورهای هوشمند دود را می‌توان تنظیم کرد تا در صورت وقوع آتش‌سوزی به طور خودکار به مقامات مربوطه هشدار دهد. این واحدها همچنین می‌توانند اعلان‌های خطر را از طریق یک برنامه خاص مانند اپلیکیشن موبایل برای چندین نفر ارسال کنند. با این کار امکان پاسخگویی سریع بین افرادی که در دسترس هستند و می‌توانند کاری انجام دهند، وجود خواهد داشت.

4- نظارت شبانه روزی

آشکارسازهای دود بدون توجه به جایی که هستید محافظت 24 ساعته در هفت روز هفته را ارائه می‌دهند. هنگامی که از یک دتکتور دود در منزل یا محیط کاری خود استفاده می‌کنید، خیالتان بابت پیشگیری از خطرات ناشی از حریق راحت خواهد بود. داشتن اطمینان خاطر به شما کمک می‌کند تا تمرکزتان را به کارهای مهم روزانه خود اختصاص دهید.

پربازدیدترین مقالات ما را در این بخش دنبال نمایید
نشان برای ماشین سنگین
جی پی اس موبایل
تجربه استفاده از ردیاب خودرو

انواع دتکتور دود

آشکارسازهای دود با تشخیص گازها، ذرات دود و میزان افزایش دمای آتش کار می‌کنند. این واحدها شامل یک حسگر هستند که دود را تشخیص می‌دهند و یک بوق الکترونیکی با صدای بلند را به صدا در می‌آورند. اما عمکرد اصلی این دستگاه‌ها بسته به انتخاب مدل مورد نظر متفاوت خواهد بود.

سه نوع آشکارساز دود وجود دارند که عبارتند از:

• دتکتورهای دود فوتوالکتریک
• دتکتورهای دود یونیزاسیون
• دتکتورهای دود ترکیبی (فوتوالکتریک و یونیزاسیون)

در ادامه به نحوه کار این مدل سنسورهای دود می‌پردازیم:

1- دتکتور دود فوتوالکتریک

یک آشکارساز دود فوتوالکتریک حاوی منبعی از نور مادون قرمز، مرئی یا فرابنفش، یک لنز و یک گیرنده فوتوالکتریک است. نور ساطع شده از منبع نور از هوای مورد آزمایش عبور کرده و به حسگر نوری می‌رسد. شدت نور دریافتی به دلیل پراکندگی ذرات دود، گرد و غبار موجود در هوا یا سایر مواد کاهش می‌یابد. این مدار شدت نور را تشخیص می‌دهد و در صورتی که زیر یک آستانه مشخص باشد (به دلیل دود) هشداری ایجاد می‌کند.

نوع دیگر آشکارساز فوتوالکتریک که به‌طور گسترده در املاک خصوصی استفاده می‌شود، از یک محفظه تشخیص به شکلی استفاده می‌کند که عنصر حساس به نور معمولاً نمی‌تواند منبع نور (معمولاً یک دیود ساطع کننده نور LED) را ببیند. هنگامی که ذرات دود وارد قسمتی از محفظه می‌شوند، پرتو نور را پخش یا پراکنده می‌کنند. در نتیجه یک جریان توسط سلول حساس به نور تولید شده و زنگ هشدار به صدا در می‌آید.

2- دتکتور دود یونیزاسیون

یک آشکارساز دود یونیزاسیون از یک رادیوایزوتوپ برای یونیزه کردن هوا استفاده می‌کند. آشکارسازهای یونیزاسیون از مواد رادیواکتیو در مقادیر بسیار کمی استفاده می‌کنند که هیچ خطری برای سلامتی ندارند. از مواد رادیواکتیو برای یونیزه کردن مولکول‌های هوا بین یک جفت الکترود در محفظه تشخیص استفاده می‌شود.

اگر هر ذره دود وارد محفظه باز شود، برخی از یون‌ها به ذرات متصل می‌شوند که این مهم باعث کاهش جریان عبوری می‌شود. یک مدار الکترونیکی تشخیص می‌دهد که یک اختلاف جریان (مثبت و منفی) بین محفظه باز و مهروموم شده ایجاد شده است و سپس زنگ خطر را به صدا در می‌آورد.

3- دتکتور دود ترکیبی

اما برخی از تولیدکنندگان نسخه‌های ترکیبی از دو نوع دتکتور را تولید می‌کنند. بسیاری از سازمان‌های پیشگیری از آتش‌سوزی استفاده از دستگاهی با ترکیب هر دو نوع فوتوالکتریک و یونیزاسیون را در مکان‌های مختلف در یک ملک توصیه می‌کنند. هر نوع حسگر را می‌توان با باتری یا جریان برق خانگی تغذیه کرد. با این کار هم می‌توانید از انتشار دود قبل از حریق مطلع شوید و هم از زبانه کشیدن سریع آتش آگاهی پیدا کنید.

انواع دتکتور دود و مزایای آن

تفاوت بین دتکتور دود فوتوالکتریک و یونیزاسیون

حسگرهای دود فوتوالکتریک نسبت به نوع یونیزاسیون در مراحل اولیه آتش‌سوزی (قبل از این که آتش به شعله تبدیل شود و فقط دود است) چندین برابر سریع‌تر به آتش پاسخ می‌دهند. دتکتورهای یونیزاسیون به طور مداوم حدود 30 تا 90 ثانیه سریع‌تر به آتش با شعله باز نسبت به آشکارسازهای دود فوتوالکتریک پاسخ می‌دهند. بنابراین زمانی که شعله آتش زبانه کشید، نوع یونیزاسیون بهتر عمل می‌کند اما قبل از آتش و زمانی که دود در هوا پراکنده شده است، نوع فوتوالکتریک بهتر عمل خواهد کرد.

یونیزاسیون به دلیل ساختار مکانیکی که دارد، بیشتر مستعد آلارم کاذب است و در نتیجه احتمال از کار افتادن عمدی در آن بیشتر است. اکثر قریب به اتفاق تلفات آتش‌سوزی‌های مسکونی ناشی از استنشاق دود هستند نه شعله‌های آتش! تقریباً 2.3 مرگ و میر ناشی از آتش‌سوزی در شب هنگام خواب رخ می‌دهند. یک دستگاه دتکتور فوتوالکتریک که دود را سریع‌تر تشخیص می‌دهد، به ساکنان شانس بیشتری برای فرار خواهد داد.

امروزه بیشتر لوازم خانگی و درصد زیادی از مصالح ساختمانی از مواد مصنوعی (پلاستیکی) ساخته می‌شوند که نسبت به مصالح طبیعی سریع‌تر می‌سوزند. در آزمایشات، اتاقی با مبلمان ساخته شده از مواد طبیعی 29 دقیقه طول کشید تا در اثر آتش‌سوزی از بین برود، در حالی که اتاقی با مبلمان ساخته شده از مواد مصنوعی تنها 3 دقیقه و 30 ثانیه طول کشید تا به طور کامل توسط آتش از برود. با این آزمایش می‌توان نتیجه گرفت که اگر در ملک خود از مواد مصنوعی بیشتری استفاده می‌کنید، بهتر است از دتکتورهای یونیزاسیون استفاده کنید.

دتکتور دود فوتوالکتریک برای خانه‌ها مناسب‌تر است، عمدتاً به این دلیل که بیشتر آتش‌سوزی‌های مسکونی توسط دستگاه‌ها با منشأ برقی ایجاد می‌شوند. چنین آتش‌هایی معمولاً در مرحله اولیه دود زیادی تولید می‌کنند. برای یادآوری، آشکارسازهای دود فوتوالکتریک در تشخیص آتش‌سوزی در مرحله دود موثرتر عمل می‌کنند. همچنین برای نصب سنسور یونیزاسیون هزینه بیشتری باید پرداخت کنید. علاوه بر این، سنسور یونیزاسیون هنوز در معرض هشدارهای کاذب است.

کلام آخر

اهمیت دتکتورهای دود در یک خانه یا محیط کار را نمی‌توان بیش از حد مورد تاکید قرار داد. ردیاب‌های دود علاوه بر اینکه به شما این امکان را می‌دهند تا آتش‌‌سوزی را سریع‌تر تشخیص دهید، همچنین به شما کمک می‌کنند تا از خانواده و دارایی‌های خود محافظت کنید.

بسیاری از افراد به دلیل عدم نصب سنسور دود، تمام زندگی خود را در آتش از دست داده‌اند. به ویژه در عصر امروز که لوازم خانگی قیمت بالایی دارند و تهیه دوباره آنها از عهده بسیاری خارج است، خرید دتکتور دود می‌تواند کاری عاقلانه باشد.